Vormt ‘downsizing’ de oplossing voor het huisvestingsprobleem? (edito)

De problematiek rond betaalbare huisvesting zal wellicht ook een centrale plaats opeisen in de komende verkiezingen. De focus moet liggen op het uitbreiden van het aanbod nieuwe woningen en het benutten van bestaande, onderbezette eigendommen.

In de hollywoodfilm met Matt Damon in de hoofdrol en de toepasselijke titel ‘Downsizing’ worden de klimaatproblematiek en overbevolking aangepakt met een techniek om mensen te verkleinen tot lilliputterformaat. De sleutel tot succes is gelukkig realistischer: het stimuleren van het verkleinen van de woonoppervlakte voor de gemiddelde Belg. Lokale besturen geven echter voorrang aan grotere appartementen voor gezinnen die aanzienlijke belastingsinkomsten kunnen genereren, waardoor kleinere appartementen en studio’s bureaucratisch in de knel komen. Nieuwbouwprojecten dreigen daardoor niet langer afgestemd te zijn op de vraag. In de steden wonen nu eenmaal meer alleenstaanden en jongeren, terwijl gezinnen met kinderen de ‘woondroom’ van een villa met tuin nastreven en zo vaker in landelijke gebieden terechtkomen.

Naast meer nieuwbouw kan ook een betere rotatie op de woonmarkt soelaas bieden. Veel huiseigenaren blijven hun hele leven in dezelfde woning, die vaak niet aangepast is aan hun veranderende levensomstandigheden.

Bij gepensioneerden kan de overstap naar een kleinere woning niet alleen ruimte op de woningmarkt vrijmaken, maar het kan ook een significant deel van hun gespaarde pensioen vrijstellen om zo hun levensstandaard te onderhouden. Onderzoek van Savills in het VK wijst uit dat er aantrekkelijke financiële voordelen gepaard gaan met ‘downsizen’. Hoe ouder de persoon die kleiner gaat wonen, hoe hoger het geschatte maandinkomen voor de rest van diens leven. Maar naarmate mensen verouderen, wordt het vinden van een geschikte nieuwe woning wel moeilijker. Daarbij vormen de kosten en de moeite van een verhuizing een belemmering. Wellicht zouden fiscale stimulansen hier steun kunnen bieden.

De discussie zou zich dus niet moeten richten op utopische oplossingen, maar op praktische stappen om de woningmarkt dynamischer te maken door een efficiënter gebruik van de bestaande woonruimte aan te moedigen. Dit vereist een beleidsmatige verschuiving waarbij kleinere woonvormen juist worden gefaciliteerd en ondersteund in plaats van gemarginaliseerd.

Martijn Reviers
Hoofdredacteur